Resif koray yo de pli zan pli menase pa divès latwoublay, sa ki fè li esansyèl pou manadjè yo idantifye ki resif ki pi rezistan epi ki kapab kenbe divèsite biyolojik yo ak fonksyon ekosistèm yo. Evalyasyon potansyèl rezistans yo evalye resif koray yo pou detèmine chans pou yo reziste latwoublay, bay enfòmasyon enpòtan pou jesyon resif ak konsèvasyon. Rezilyans ekolojik se kapasite yon ekosistèm pou kenbe oswa retabli eta, fonksyone, ak estrikti apre yon twoub (gade kare. 1). Etid sa a te evalye 68 evalyasyon sa yo ki te fèt ant 2008 ak 2022, lè l sèvi avèk prensip ki soti nan syans desizyon ak teyori konsepsyon endikatè. Etid la te vize idantifye endikatè detèminasyon yo itilize souvan, evalye reprezantasyon eleman kle ekosistèm ki bay rezistans, epi bay rekòmandasyon pou amelyore evalyasyon sa yo pou itilizasyon jesyon.
Etid la devlope yon modèl konseptyèl ekspresyon karakteristik ak pwosesis ki kenbe fonksyon ekolojik ak rezistans nan ekosistèm resif koray yo. Prèske tout evalyasyon yo enkli endikatè ki reprezante eleman kle ekosistèm tankou koray, èbivò, konpetisyon, ak estrikti resif. Sepandan, pifò evalyasyon yo te manke omwen yon eleman esansyèl, souvan eskli abondans ak divèsite gwoup pwason ki pa èbivò, entèraksyon konpetitif ak koray, predatè koray, ak bioeroders.
Kèk evalyasyon te itilize yon pwosesis estriktire pou chwazi endikatè yo, tankou yon modèl konseptyèl oswa kritè seleksyon. Anplis de sa, sèlman kèk evalyasyon valide endikatè yo ak twoub nan mond reyèl la, kite ensètitid sou presizyon nan prediksyon yo konsènan rezistans Reef. Anpil evalyasyon te itilize plizyè endikatè epi yo te rasanble sa yo nan yon nòt konpoze pou senplisite ak fasilite kominikasyon. Sepandan, desizyon metodolojik ki enplike nan rasanble nòt tankou pondération afekte pèfòmans yo, epi kèk evalyasyon te bay yon eksplikasyon detaye oswa jistifikasyon metòd yo. Revizyon an te mete aksan sou enpòtans nòmalize endikatè yo pou asire ke evalyasyon yo gen rapò ak detèminasyon yon fason ki gen sans ak fyab. Sa a ka enplike konpare kondisyon an nan resif parapò ak eta ideyal oswa istorik, pou egzanp.
Enplikasyon pou administratè yo
Otè yo bay rekòmandasyon pou amelyore fyab nan evalyasyon potansyèl rezistans. Gade bwat 2 pou plis detay.
Seleksyon endikatè
- Espesifye ki kalite twoub oswa menas resif la ap fè eksperyans.
- Kreye yon modèl konseptyèl ekspresyon ki reprezante eleman kle ekosistèm lokal yo ak faktè detèminasyon epi chwazi endikatè ki kouvri yon pakèt eleman sa yo pou yon vizyon pi holistic sou rezistans ekolojik.
- Lis endikatè yo chwazi yo epi dekri pwosesis seleksyon an.
Tès endikatè
- Siveye resif pandan ak apre twoub yo pou teste si endikatè yo chwazi yo reflete avèk presizyon rezistans sistèm nan. Pa egzanp, èske resif ki gen pi gwo nòt rezistans te klowòks mwens pandan yon evènman klowòks?
- Asire transparans nan kalite done ki gen ladan ensètitid, twou vid ki genyen nan done yo, ak prejije.
Normalizasyon
- Nòmalize done yo nan echèl varyab ant 0 ak 1 pou konvèti yo an endikatè siyifikatif nan rezistans.
- Ak anpil atansyon chwazi kalite referans (papòt) yo itilize pou nòmalizasyon pou asire endikatè rezistans egzat. Sèvi ak nivo referans endepandan ki enpòtan lokalman oswa rejyonalman pou endikatè (pa egzanp, resif primitif oswa kondisyon istorik), pèmèt yon entèpretasyon pi laj nan rezilta yo.
- Evite nòmalize endikatè lè l sèvi avèk sèlman referans andedan-dataset, paske sa ka konplike entèpretasyon rezilta final yo
- Evite yon dezyèm etap nòmalizasyon ancrage nòt rezistans kont nòt ki pi wo a pou klase sit yo
Endikatè konpoze
- Konsidere desizyon metodolojik, ensètitid, ak sipozisyon lè w rasanble endikatè yo an konpoze pou detèmine si li nesesè.
- Track ak prezante rezilta pou tou de endikatè endividyèl ak endis konpoze.
- Eksplore opsyon altènatif pou rasanble endikatè yo, pou egzanp pran valè ki pi wo a (oswa pi ba) oswa mwayen jewometrik.
- Sèvi ak metòd solid pou estime pondération nenpòt varyab, epi jistifye konplo pondération final la menm si li se pwa egal.
- Kominike tout sipozisyon ak desizyon yo pran nan kreye nòt konpoze pou repetibilite ak entèpretasyon.
Priyorite jesyon
- Relye rezilta evalyasyon yo ak aksyon jesyon lokal yo ak priyorite.
- Konsidere fè done ou yo aksesib pou itilize nan pi gwo efò planifikasyon konsèvasyon.
otè: Gudka, M, D. Obura, EA Treml ak E. Nicholson
Ane: 2024
Methods in Ecology and Evolution 15: 612–627. fè: 10.1111/2041-210X.14303