Atribut Ketahanan Terumbu Karang
Tkeupayaan untuk sistem sosial-ekologi terumbu karang berdaya tahan didorong oleh sifat-sifat tertentu. Atribut ialah komponen setiap dimensi (ekosistem, komuniti, tadbir urus) yang paling kritikal untuk memberikan daya tahan apabila dimensi tersebut menghadapi tekanan. Memahami sifat-sifat ini adalah kunci kepada pengurusan ekosistem terumbu karang.
Atribut Ketahanan Ekologi
Beberapa atribut utama untuk ekosistem terumbu karang termasuk:
- Kepelbagaian dan Lebihan Fungsian – Tahap biodiversiti yang tinggi meningkatkan peluang tindak balas yang berbeza-beza terhadap ancaman. Kepelbagaian termasuk kepelbagaian genetik, kepelbagaian spesies, dan kepelbagaian morfologi karang dan spesies terumbu lain, serta kepelbagaian dalam himpunan zooxanthellae. Lebihan fungsi merujuk kepada spesies berbeza yang melaksanakan peranan atau fungsi yang sama dalam ekosistem terumbu, yang menyediakan jaring keselamatan sekiranya satu spesies hilang daripada sistem. Kumpulan berfungsi pada terumbu karang termasuk pembina habitat, pengeluar utama, bioeroder, grazer, pelayar dan pemangsa. ref
- Pengambilan – Rpengekstrakan ialah proses di mana individu muda (cth, ikan dan larva karang, propagul alga) menjalani penempatan larva dan menjadi sebahagian daripada populasi dewasa. Pengambilan semula jadi adalah penunjuk penting daya tahan terumbu. Pada terumbu yang sihat, pengambilan memastikan tahap biodiversiti yang tinggi dan lebihan fungsi. Pada terumbu yang rosak, pengambilan memastikan pemulihan. Keadaan pengambilan yang menggalakkan difasilitasi oleh keadaan oseanografi fizikal seperti arus lautan, pusaran antara terumbu, dan arus mikro dalam terumbu; sumber larva yang mungkin dari dalam terumbu yang sama (pengambilan diri) atau dari terumbu lain (terumbu sumber); dan habitat yang sesuai, baik dari segi ketersediaan ruang dan jenis substrat.
- Herbivori – Sejak populasi herbivor yang sihat mengekalkan makroalga daripada tumbuh terlalu banyak karang atau menghalang pengambilan karang, mereka amat penting untuk daya tahan terumbu karang. Ikan herbivor terbahagi kepada empat kumpulan berfungsi, berdasarkan peranan mereka dalam mengawal pertumbuhan alga dan mengekalkan substrat terumbu untuk pengambilan karang. Ini termasuk pengikis/jengkaut kecil, jengkaut/bioeroder besar, grazer/detrivor dan pelayar. Setiap kumpulan berfungsi memberikan sumbangan penting dan pelengkap kepada ketahanan terumbu.
Atribut Ketahanan Sosial
Memahami sifat-sifat sosial komuniti yang mengukuhkan (atau melemahkan) daya tahan sistem sosio-ekologi adalah subjek penyelidikan berterusan dan memerlukan penyiasatan terhadap daya tahan masyarakat dan sistem tadbir urus mereka. Beberapa atribut utama termasuk (diadaptasi daripada Cinner dan Barnes 2019, Kerangka Ketahanan Reef):
- Sumber dan Rezeki – Sumber teknikal, kewangan, manusia dan berasaskan perkhidmatan boleh membantu komuniti tempatan menyesuaikan diri dengan kehilangan mata pencarian yang bergantung kepada terumbu karang. Pelbagai sumber boleh menyediakan akses kepada pelbagai pilihan mata pencarian dan penampan kewangan.
- Pengetahuan dan Pengawasan - Apabila komuniti dimaklumkan, terlibat dan diberi kuasa untuk menjaga sumber terumbu mereka, mereka menjadi lebih sedar tentang cabaran daya tahan dan lebih berkemungkinan menyokong usaha pengurusan terumbu. Memahami dan menyepadukan pengetahuan tradisional juga merupakan kunci untuk membina pengawasan dan kepercayaan dalam proses pengurusan.
- Kesihatan dan Budaya – Kesihatan manusia adalah aspek penting dalam kesejahteraan keseluruhan. Ia memberi keupayaan untuk menghadapi pelbagai cabaran tanpa mengira daya tahan dalam bidang lain. Komuniti yang mengutamakan amalan kesihatan dan budaya lebih bersedia untuk mengendalikan dan mengurangkan kesan perubahan ke atas ekosistem terumbu.
- Rangkaian dan Perhubungan – Sokongan, kebolehcapaian dan skop rangkaian serta perhubungan dalam komuniti adalah penting untuk mempromosikan kesejahteraan komuniti. Rangkaian dan perhubungan yang teguh membantu komuniti menjadi lebih berdaya tahan terhadap gangguan yang tidak dijangka dan membolehkan mereka bekerjasama dengan lebih berkesan untuk mengatasi cabaran.
Atribut Sistem Tadbir Urus
Keupayaan badan pentadbir untuk menyokong daya tahan ekosistem dan komunitinya dipengaruhi oleh sifat-sifat berikut (diadaptasi daripada Kerangka Ketahanan Reef):
- Peraturan dan undang-undang - Sistem tadbir urus yang menghormati hak tradisional, selaras dengan nilai semasa dan menerima sumber yang mencukupi akan menyumbang kepada daya tahan.
- Perwakilan dan Kemasukan – Proses dan struktur tadbir urus yang mengutamakan keterangkuman dan perwakilan cenderung dilihat sebagai sah dan mendapat penghormatan yang lebih besar daripada masyarakat. Ini membawa kepada pemahaman yang lebih mendalam tentang punca dan kesan asas cabaran terhadap daya tahan.
- Kepimpinan dan Pengurusan – Untuk menyokong daya tahan terumbu dan komuniti yang bergantung kepada mereka, pengaturan tadbir urus mestilah boleh disesuaikan dan fleksibel. Struktur tadbir urus yang berkesan menggariskan dengan jelas peranan dan tanggungjawab sambil menunjukkan kepimpinan yang kukuh.
- Akauntabiliti dan Ekuiti – Pengaturan tadbir urus memainkan peranan yang penting dalam memastikan organisasi bertanggungjawab sambil mengejar pengagihan manfaat yang adil dan meminimumkan risiko sukarela untuk meningkatkan kapasiti penyesuaian kumpulan terdedah dan masyarakat secara amnya. Tadbir urus yang berkesan memastikan akses yang saksama kepada sumber dan peluang, yang seterusnya menyumbang kepada daya tahan sistem.