Beheersplan van Wakatobi National Park leidt tot verhoogde betrokkenheid van belanghebbenden door monitoringinspanningen
Locatie
Wakatobi Nationaal Park, Zuidoost-Sulawesi, Indonesië
De uitdaging
Wakatobi is vernoemd naar de vier belangrijkste eilanden Wangi-Wangi, Kaledupa, Tomia en Binongko, die samen met 35 kleinere eilanden de Tukang Besi-archipel vormen in het zuidoostelijke puntje van Sulawesi, Indonesië. Gelegen in de Koraaldriehoek, staat het gebied bekend om zijn uitzonderlijke diversiteit aan koraalriffen en zijn mariene rijkdommen van grote economische waarde, vooral voor de visserij. De meeste 111,402-inwoners van het Wakatobi-district zijn voor hun levensonderhoud afhankelijk van de zee. Om het beheer van de riffen en de omliggende wateren te verbeteren, werd 3.3 miljoen acres eilanden en wateren uitgeroepen tot het Wakatobi National Park (WNP) in 1996.
Er worden regelmatig strandopruimingen uitgevoerd door groepen jongeren en ecotoerisme in Tomia. Deze opruimacties zijn een manier om jonge kinderen milieubewustzijn bij te brengen. Foto © Poassa Nuhada
Naast visserij en kustontwikkeling gerelateerde bedreigingen, kwamen verhoogde zeetemperaturen in verband met El Niño/La Niña-gebeurtenissen naar voren als een belangrijke bedreiging en primaire oorzaak van ernstige koraalverbleking. Kwantitatieve onderzoeken naar de incidentie van verbleking en rifbestendigheidsonderzoeken in 2010-2011 gaven aan dat 65% koralen werden aangetast met minder dan 5% sterfte. Deze lage sterfte geeft aan dat het koraal veerkrachtig is; alle gebieden vereisen echter een verbeterde zonering met inbegrip van bescherming van zeer veerkrachtige locaties, beheer van herbivore visserij en eliminatie van destructieve visserijpraktijken.
In 2019 werd ter ondersteuning van lokale gemeenschappen om de gebruikelijke beschermde gebieden in kaart te brengen, nog een kwantitatief onderzoek uitgevoerd om de ecologische waarden van de gebieden op de eilanden Kaledupa en Tomia in kaart te brengen en te bevestigen. De onderzoeksresultaten toonden aan dat de meeste van hun gebruikelijke beschermde gebieden hoge ecologische waarden bezitten, dwz visbank, toevluchtsoord voor koraaldiversiteit of kweekgebieden voor vissen.
Een vissoort uit 2020 en genetische morfometrische analyse leverden voorlopig bewijs dat een vis die momenteel vrij wordt geoogst, Stenatherina panatelaI, een soort die gewoonlijk slechts gedurende een beperkte tijd, in beperkte gebieden en met een specifieke vangstmethode wordt geoogst. Grondig onderzoek naar deze soort is niet wereldwijd uitgevoerd. Hoewel de soort in andere gebieden niet van groot economisch belang is, wordt de soort op Tomia Island geconsumeerd als een seizoensgebonden delicatesse. Door de grotere vraag gebruiken vissers steeds vaker netten in plaats van duurzamere vangstmethoden. Het onderzoek heeft de wettelijke basis gelegd om dit gewoonterecht op grote schaal in het gebied toe te passen, waardoor er meer controle en behoud van deze soort ontstaat.
Koraalrif in Wakatobi Marine National Park van SE Sulawesi, Indonesië. Foto © Rizya Algamar/YKAN
Ondernomen acties
Door lokale gemeenschappen erbij te betrekken, blijft The Nature Conservancy (TNC) in Indonesië zich richten op gezamenlijk beheer en het bouwen van een sterke juridische basis voor de zonering en handhaving van het park. In 2012 hielp TNC bij de vorming van een biosfeerreservaat waar gemeenschappen, met name inheemse groepen, worden gezien als cruciale actoren.
Om de bedreigingen voor koraalriffen aan te pakken en ecologisch belangrijke locaties te beschermen tegen mogelijke vernietiging, werden de gebruikelijke (adat) voorschriften en praktijken nieuw leven ingeblazen. Naast het in kaart brengen van hun ecologisch belangrijke sites, werd het beheer van de sites ook afgedwongen door ouderlingen en gewoonterecht. Het duurzame beheer van bepaalde oceaangebieden door de adat-groepen is mogelijk geweest dankzij de uitgifte van het hoofd van de regentendecreet in 2019. Het op Adat gebaseerde beheer is ook nieuw leven ingeblazen voor de oogst van Stenatherina panatela dat de afgelopen jaren sterk is uitgebuit en waarvan de bevolking achteruitgaat.
De zonetypes omvatten: een kernzone van no-take en no-entry, zone van no-take, een toeristische no-take-zone die alleen niet-extractieve toeristische activiteiten mogelijk maakt, en een zone voor traditioneel gebruik speciaal voor de pelagische visserij.
De gemeenschap betrekt momenteel meer groepen bij de monitoring en surveillance van de WNP. Door de gemeenschap geleide monitoring vindt plaats op bijna alle vier de eilanden waar structuren van inheemse volkeren (IP's) en lokale wijsheid aanwezig zijn. In Wangi-Wangi en Tomia spelen de IP's, ondersteund door YKAN (TNC-lidmaatschap in Indonesië), samen met WNP-medewerkers, een actieve rol om de oogst van pelagische vissen te monitoren (Siganus sp. en Stenatherina sp.) om hun visbankgebied in Tomia te beschermen. In Kaledupa hebben de IP's hun lokale wijsheid nieuw leven ingeblazen om mangrovegebieden te beschermen en hun gebied te beheren om ervoor te zorgen dat de voorschriften voor het oogsten van octopussen worden nageleefd. Deze nieuwe inspanningen bouwen voort op vele monitoringprogramma's in Wakatobi National Park die de effectiviteit van het beheerplan beoordelen, waaronder:
- WNP Rangers registreren de details van gebruikers van hulpbronnen in het park gedurende meerdere dagen van enquêtes per jaar.
- Regelmatige monitoring door medewerkers van de Wakatobi National Park Authority om het aantal en de soorten vissen op de Fish Spawning Aggregation-locaties te registreren en om de broedstranden van schildpadden te onderzoeken en de soort, de grootte en het aantal broedende schildpadden vast te leggen.
- Elke 1-2-jaren verzamelen WNP-rangers gegevens over de toestand van de vispopulaties en koraalriffen in het park.
- Opportunistische observaties van grote mariene fauna (walvissen en dolfijnen) worden geregistreerd bij alle enquêtes.
Leden van instellingen van inheemse volkeren, WNP en Fishery Agency van Wakatobi hebben regelmatig toezicht gehouden op de visoogst in Tomia. Foto © Ali Hanafi/Komunto
Om de twee jaar monitoren WNP-rangers de leefgebieden en nestplaatsen van zeevogels, het mangrovebos en de zeegrasweide. Er zijn drie onderzoeken uitgevoerd om de perceptie van belanghebbenden over de efficiëntie van MPA-beheer te evalueren en om de effectiviteit van outreach-programma's te verbeteren door inzicht te krijgen in trends in lokale percepties.
Hoe succesvol is het geweest?
De uitkomsten van de uitgevoerde onderzoeken hebben geleid tot een groter draagvlak voor het MPA en het bestemmingsplan. Een gemeenschapsgroep op Tomia Island heeft bijvoorbeeld de No-take-zone als hun visbank aangenomen en vervolgens lokale vissers aangemoedigd om de regels en voorschriften van de No-take-zone te respecteren. Voor deze inspanning won de gemeenschapsgroep (Komunto) in 2010 de UN Equator Award. En in 2012 ontving het Wakatobi National Park de status van Man and Biosphere Reserve voor zijn inspanningen om natuurbehoud en duurzame ontwikkeling te omarmen.
Hoewel de reactie van WNP niet altijd snel genoeg was om verschillende uitdagingen aan te pakken, is het bemoedigend om te constateren dat het niveau van bewustzijn en kennis van WNP-wachters en de gemeenschap aanzienlijk is toegenomen om bedreigingen voor hun mariene ecosystemen en visgronden op te sporen. Om deze uitdagingen aan te gaan, kwamen zowel de Wakatobi-districtsregering als de WNP-autoriteit overeen om een multi-stakeholderforum te creëren bestaande uit belangrijke overheidsinstanties en gemeenschapsvertegenwoordigers om de coördinatie te verbeteren en de samenwerking tussen belangrijke sectoren te versterken.
Geleerde lessen en aanbevelingen
- Stakeholderinput van forums met de lokale gemeenschap, voorafgaand aan het werk in het veld, zorgt ervoor dat lokale leden van de gemeenschap en de overheid het werk dat wordt gedaan ondersteunen.
- Uitgebreid werk met de lokale gemeenschap heeft verbeterd lokaal inzicht in MPA-voordelen en hun behoefte aan betrokkenheid bij parkbeheer.
- Uitgebreid werk met de lokale overheid was essentieel om het gedeelde beheersregime tussen de lokale overheid en het Nationaal Park aan te moedigen en te bevorderen.
- Het hebben van een solide team, gestructureerd werk, duidelijke budgettoewijzingen, duidelijke taken en verantwoordelijkheden onder alle teamleden is noodzakelijk voor een effectief project.
- Uitgebreide monitoring is nodig om uitgebreide data-analyse op te nemen, om ervoor te zorgen dat het ontwerp en de planning van MPA aansluiten bij de biologische en ecologische kenmerken van het gebied.
- Het Wakatobi National Park en de districtsregering zijn overeengekomen om een multi-stakeholderforum te vormen om de communicatie tussen verschillende overheidsinstanties en gemeenschapsvertegenwoordigers te bevorderen, transparanties te bevorderen en de coördinatie te verbeteren om ervoor te zorgen dat instandhoudingsdoelstellingen worden geïmplementeerd om de lokale ontwikkeling te ondersteunen.
Financieringsoverzicht
Anonieme filantropen
Indonesische bedrijven
The Nature Conservancy
Leidende organisaties
Yayasan Konservasi Alam Nusantara
Wakatobi National Park
Partners
Ministerie van Bosbouw, directoraat-generaal Bosbescherming en natuurbehoud
Ministerie van Visserij en Mariene Zaken
Wakatobi District
WWF
Haluoleo University
Indonesisch instituut voor wetenschap
Lokale maatschappelijke organisaties van Forum Pulau – Komanangi, Forkani, Komunto en Foneb
