Crown of Thorns Starfish

Doornenkroon doornen. Foto © Stacy Jupiter / Marine Photobank

Doornenkroon doornen (COTS) (Acanthaster planci) zijn van nature voorkomende koralen (dwz ze eten koraalpoliepen) op koraalriffen. Ze zijn bedekt met lange giftige stekels en variëren in kleur van paarsachtig blauw tot roodachtig grijs tot groen. Ze zijn over het algemeen 25-35 cm in diameter, hoewel ze zo groot kunnen zijn als 80 cm.

Doornenkroon zeesterren zijn te vinden in de hele Indo-Pacifische regio, die voorkomt van de Rode Zee en de kust van Oost-Afrika, over de Stille en Indische Oceaan, tot de westkust van Midden-Amerika. Roofdieren van COTS zijn de gigantische triton-slak (Charonia tritonis), de sterren en strepen kogelvis (Arothron hispidus), de titan triggerfish (Balistoides viridescens), en de humphead maori lipvis (Cheilinus golft).

Doornenkristallen zeesterrennen op bijna alle koralen, en hun voedingsvoorkeuren en gedragspatronen variëren met bevolkingsdichtheid, waterbeweging en soortensamenstelling. ref COTS geven meestal de voorkeur aan vertakking en tafelkoralen (bijv. Acropora), dezelfde geslachten die het meest gevoelig zijn voor bleken. Wanneer vertakking van de koraalbedekking echter laag is vanwege overvloed aan COTS of omgevingsomstandigheden, kan COTS andere koralen eten zoals Porites of foliose koralen (bijv Montipora). Naast harde koralen, kan COTS ook sponzen, zachte koralen, algen en korstvormende organismen eten.

COTS uitbraken

Boven: COTS op tafel Acropora. Oud dood koraal naar rechts (grijs), overgaand in algen bedekt (groenachtig bruin), naar wit pas dood koraal. Bodem: COTS met wit voederlitteken op koraal. Foto's © The Nature Conservancy

Hoewel COTS van nature in lage aantallen voorkomen op koraalriffen, komen ze soms voor in hoge dichtheden die "uitbraken" worden genoemd. De natuurlijke dichtheid van COTS is 6-20 km² dat is minder dan 1 per hectare. ref Een uitbraak wordt meestal gedefinieerd als 30 of meer volwassen zeesterren per hectare op riffen, ref of wanneer ze dichtheden bereiken, zodat de zeester sneller koraalweefsel consumeert dan de koralen kunnen groeien. ref  COTS kan levend koraal consumeren met een snelheid van 5-13 m² per jaar. ref

Door incidentele uitbraken kan COTS een waardevolle rol spelen in rif-ecosystemen door te helpen de diversiteit van koraalsoorten te behouden. In sommige gevallen is de frequentie van uitbraken en bijbehorende koraalsterfte ongeveer hetzelfde als de groei en het herstelpercentage van koraal. ref COTS kan helpen om ruimte te creëren voor langzaam groeiende massieve koralen, omdat COTS de koralen die het snelst groeien, liever eten. Antropogene en andere spanningen in combinatie met vaker voorkomende COTS-uitbraken kunnen echter leiden tot aanzienlijke schade aan riffen en COTS worden nu beschouwd als de belangrijkste bron van koraalsterfte op het Great Barrier Reef, Australië. ref Gezonde riffen kunnen herstellen van COTS-uitbraken binnen 10 tot 20-jaren, maar aangetaste riffen met uiteenlopende stressoren en klimaatverandering zijn minder veerkrachtig en herstellen mogelijk niet tussen uitbraken. ref

COTS-uitbraken lijken de afgelopen decennia in frequentie toe te nemen en ze hebben wijdverbreide schade veroorzaakt aan koraalriffen in de Indo-Pacific.ref  Dichte aggregaties van COTS kunnen een rif van 90% van levend koraalweefsel strippen. ref In de 1970s op het noordelijk Groot Barrièrerif vond een COTS-uitbraak plaats die acht jaar duurde. Deze piek bereikte een hoogtepunt met ongeveer 1,000 zeesterren per hectare, waardoor 150 riffen verstoken bleven van koraal en 500 riffen beschadigd. ref  Op de Togian-eilanden in Centraal Sulawesi, Indonesië, was meer dan 80% van het koraal op een rif verwoest door een COTS-uitbraak. ref Schade van COTS kan indirect van invloed zijn op vispopulaties die afhankelijk zijn van koraalriffen voor hun habitat. Op het Groot Barrièrerif daalden twee soorten vlindervissen die koraal en twee soorten planktonvoedende vis aten, dramatisch na het uitbreken van COTS. ref

Wat veroorzaakt uitval van COTS?

Wetenschappers weten niet zeker wat de oorzaak is van COTS-uitbraken, maar een van de meest algemeen aanvaarde hypothesen is dat COTS-uitbraken voornamelijk worden beheerst door de beschikbaarheid van fytoplankton.ref Verrijking met voedingsstoffen uit afvloeiing van landbouwgrond kan leiden tot COTS-uitbraken, omdat een verhoogd gehalte aan voedingsstoffen fytoplanktonbloei veroorzaakt die een noodzakelijke voedselbron voor COTS-larven oplevert. ref In het Great Barrier Reef bijvoorbeeld, werden verdubbelde concentraties van groot fytoplankton gekoppeld aan bijna een 10-voudige toename in larvale ontwikkeling, groei en overleving van COTS. Andere wetenschappers zijn van mening dat COTS-uitbraken verband houden met de timing van El Niño-evenementen ref of worden aangedreven door het verwijderen van COTS-roofdieren. ref

Controle van COTS

Een duiker verzamelt kroon-van-doornen zeesterren als onderdeel van een Project AWARE onderwater opruimen evenement gehouden op Tenggol Island, Maleisië. Foto © 2010 Mohd Halimi Abdullah / Marine Photobank

Er zijn programma's ontwikkeld om controle COTS. Methoden voor COTS-bestrijding omvatten het aan land brengen van zeesterren en ze begraven, ze injecteren met perslucht, ze bakken in de zon, ze injecteren met giftige chemicaliën (bijv. Formaline, ammoniak, kopersulfaat) en het bouwen van onderwaterhekken om COTS-beweging te beheersen. De aanbevolen methode op het Great Barrier Reef is om galzouten in de zeesterren te injecteren die de zeester doodt maar het omliggende rifecosysteem niet schaadt. ref Mechanische methoden voor het beheersen van COTS zijn duur en arbeidsintensief en kunnen daarom alleen worden gerechtvaardigd in kleine riffen met een hoge sociaaleconomische of biologische waarde, zoals belangrijke spawningsites, toeristische attracties of gebieden met een extreem hoge biodiversiteit. ref