Koraalverbleking

Koraalverbleking is een belangrijke stressreactie van koralen, waardoor ze hun symbiont-algen uitstoten, wit worden en soms sterven. Tegen 2050 zal naar verwachting 90% van de koraalriffen jaarlijks koraalverbleking ervaren.

Massale verblekingsgebeurtenissen verwijzen naar observaties van gebleekte koralen die honderden of zelfs duizenden kilometers beslaan, en daardoor hele ecosystemen beïnvloeden. De frequentie en ernst van massale verblekingsgebeurtenissen zijn de afgelopen decennia toegenomen, wat leidt tot rifdegradatie op wereldwijde schaal.

In de afgelopen 30 jaar hebben zich drie wereldwijde koraalverblekingsgebeurtenissen voorgedaan in 1997-1998, 2009-2010 en 2014-2017 (zoals gerapporteerd door Hughes et al. in 2018). 4e wereldwijde massableekgebeurtenis werd in 2024 door NOAA en ICRI verklaard met verbleking die sinds februari 53 in ten minste 2023 landen is geregistreerd, in samenhang met de aanhoudende El Niño. Sterke El Niño-gebeurtenissen worden historisch gezien in verband gebracht met ernstige verblekingsgebeurtenissen, maar recentelijk hebben grootschalige en ernstige gebeurtenissen plaatsgevonden tijdens La Niña-periodes. Dit suggereert dat de oceaantemperaturen zijn gestegen tot het punt waarop grootschalige verblekingsgebeurtenissen nu kunnen optreden tijdens elke fase van ENSO.

Ecologische en sociaal-economische effecten

Massale koraalverbleking heeft verwoestende gevolgen voor koralen en koraalrifgemeenschappen. Koralen die gebleekt zijn of herstellen van verbleking, zullen waarschijnlijk te maken krijgen met een verminderde groeisnelheid, een verminderd reproductievermogen, een verhoogde vatbaarheid voor ziekten en een verhoogde sterfte. Bovendien kan wijdverspreide koraalsterfte na een verbleking de samenstelling van de koraalgemeenschap veranderen, vanwege het selectieve verlies van de meest vatbare soorten, evenals afname van genetische en soortenrijkdom op rifschaal. Rifdegradatie door koraalverbleking tast de kwaliteit en kwantiteit van ecosysteemdiensten van het rif aan, zoals kustbescherming, visserijproductie en recreatie. Deze kunnen catastrofale gevolgen hebben voor de bestaansmiddelen van gemeenschappen en hun kwetsbaarheid voor armoede en ondervoeding vergroten.

Managementstrategieën

Hoewel lokaal management de oorzaken van koraalverbleking niet direct kan beheersen, spelen rifbeheerders belangrijke rollen voor, tijdens en na verblekingsgebeurtenissen. Hun verantwoordelijkheden omvatten doorgaans het voorspellen en communiceren van risico's, het beoordelen van de impact, het begrijpen van de implicaties voor de veerkracht van het rif en het implementeren van beheersmaatregelen om de ernst van de schade te verminderen en het herstel van het rif te ondersteunen.

Een bleekresponsplan beschrijft de stappen voor het detecteren, beoordelen en reageren op bleekgebeurtenissen. Het stelt managers in staat om voorbereid te zijn als er een bleekgebeurtenis plaatsvindt. Bleekresponsplannen kunnen vele vormen aannemen, van een compleet managementresponskader (bijv. het Incidence Response System van de Great Barrier Reef Marine Park Authority), inclusief een incidentcontrolesysteem en veldprocedures, tot een eenvoudige beschrijving van de belangrijkste stappen en triggers op één pagina.

De vier hoofdelementen van een bleekplan zijn:

1. Een systeem voor vroegtijdige waarschuwing
2. Effectbeoordeling
3. Managementinterventies
4. Communicatie

Het Reef Resilience Network ontwikkelde een werkblad om managers te begeleiden bij het ontwikkelen van een verblekingsplan.

Er is een reeks hulpmiddelen voor het monitoren van koraalverbleking beschikbaar voor managers over de hele wereld, waaronder platforms voor remote sensing zoals de Allen Koraal Atlas, wereldwijde monitoringprogramma's zoals Rif controleren en MEERMINen regionale netwerken zoals de Koraalrif Alliantie. Het delen van observaties via deze regionale en mondiale netwerken is essentieel om het begrip te vergroten, mitigatiestrategieën te verbeteren en aanpassingsinspanningen te versterken als reactie op koraalverbleking.

Zodra een rif is aangetast door een koraalverbleking, kunnen managers overwegen om lokale beheersinterventies of herstelstrategieën te overwegen om herstelprocessen te ondersteunen. Koraalverblekingen vinden echter vaak plaats op ruimtelijke schaal van tientallen tot honderden kilometers, waardoor herstel een duur en moeilijk - zo niet onmogelijk - vooruitzicht is.